Technika, taktyka, fizjologia, psychologia i styl życia, czyli czynniki wpływające na wydajność w badmintonie
Każdy, kto miał choć trochę styczności z badmintonem, wie, że jest to bardzo złożona dyscyplina sportowa. Trzeba wielu godzin pracy na korcie i poza nim, aby osiągnąć poziom mistrzowski. Na wynik końcowy składa się wiele czynników, które można zaklasyfikować do pięciu podstawowych grup: 1) technika, 2) taktyka, 3) fizjologia, 4) psychologia i 5) stylu życia. Wszystkie razem można określić jako „elementy treningu, które wpływają na zdolność zawodnika do skutecznego działania”.
Zaprezentuję tu model opracowany przez Światową Federację Badmintona (Badminton World Federation) dotyczący rozwoju dzieci i młodzieży oraz ukazujący elementy, które powinny być u nich rozwijane. Jestem przekonany, że wielu z Was ułatwi to pracę przy rozwoju umiejętności badmintonowych i wydajności sportowej.
Oczywiście zdaję sobie sprawę, ze nie jednej drogi do sukcesu, a każdy model obarczony jest pewnymi niedoskonałościami. Jednak celem nadrzędnym BWF jest przedstawienie zarysu, który ma być wsparciem dla trenera – ma uświadamiać bądź przypominać, czego nie można pominąć podczas pracy z najmłodszymi, a przy tym nie przeciążyć młodych organizmów, a także, że na tym etapie nie należy się skupiać na wyniku sportowym – może on być, paradoksalnie – efektem ubocznym.
Aby wszystko było zrozumiałe, przytaczam definicje BWF. Terminów tych używamy, prowadząc szkolenia certyfikując trenerów BWF:
Technika: Jak się poruszać i uderzać lotkę.
Taktyka: Podejmowanie decyzji przez gracza, która jest zależna od jego świadomości i aktualnej sytuacji podczas gry.
Motoryka: Siła, moc, szybkość, wytrzymałość, elastyczność, koordynacja, zwinność, równowaga.
Psychologia: Kontrola, pewność siebie, koncentracja, zaangażowanie, spójność.
Styl życia: Równowaga w działaniach, zarządzanie czasem, rodzice, odżywianie, zapobieganie kontuzjom i radzenie sobie z nimi.
|
Stadium rozwoju |
Technika |
Taktyka |
Motoryka |
Psychologia |
Styl życia |
|
Średnie dzieciństwo (6–9 lat)
|
– Ruchy (krok dostawny, przemieszczanie się, wypad, podskok). – Umiejętności uderzania (koncentracja na rotacji przedramienia) – ramię i przedramię. |
– Wprowadzenie do zmodyfikowanych gier (mały kort, bez siatki – niska siatka, zmodyfikowane lotki) – Gry pojedyncze. – Osobista orientacja przestrzenna (zasięg). |
– Skupienie się na podstawach (zwinność, równowaga, koordynacja, szybkość). – Rozgrzewka i ochłonięcie po niej jako sposób kontrolowania grupy. |
Wprowadzenie do: – podstawowych zasad gry – etyki gry. |
Nadzór rodziców: – wprowadzenie do podstawowych zasad i etyki sportu. |
|
Późne dzieciństwo
Wykształcenie umiejętności specyficznych dla sportu. |
-Łączenie ruchu we wzorce specyficzne dla dyscypliny. -Formowanie techniki uderzeń w szerokim zakresie, czucie głębokie (zwody) |
-Przejście z gier modyfikowanych na cały kort -Przewaga gry singlowej, wprowadzenie do gier podwójnych -Orientacja przestrzenna (wysokość, szerokość i długość) wspierająca podejmowanie decyzji -Podejście wspierające rozwiązywanie problemów. |
-Podstawowe wprowadzenie do wytrzymałości fizycznej (lecz bez formalnych programów) -Stopniowe wprowadzenie ujednoliconej rozgrzewki i ochłonięcia w późniejszych stadiach tego okresu. |
Stworzenie pozytywnego obrazu: -Siebie. |
Program edukacji rodzicielskiej (np. plan długoterminowy, role i relacje na linii rodzic-trener-zawodnik. komunikacja, itp.) |
|
Dojrzewanie (11–16 lat)
Wykształcenie nawyków treningowych. |
– Stałe ćwiczenie wzorców ruchowych i uderzeń w środowisku o rosnącej nieprzewidywalności oraz w sytuacjach rywalizowania z rówieśnikami. – Skupienie na strefach rozwoju osobistego. |
– Orientacja przestrzenna na siebie, partnera i przeciwnika, wspierająca podejmowanie decyzji. – Podejście wspierające w rozwiązywaniu problemów. – Przewaga gry pojedynczej, stopniowe wprowadzanie taktyki specyficznej dla gry podwójnej (mikst w późniejszej fazie tego okresu). |
– Wprowadzenie do rozwoju wytrzymałości, szybkości, gibkości i siły. – Stopniowe wprowadzanie sformalizowanych programów treningu fizycznego, po osiągnięciu dojrzałości emocjonalnej. |
– Trening mentalny ukryty w treningu fizycznym. – Rozwijanie odporności psychicznej. – Pięć zasad wsparcia: kontrola pewność siebie koncentracja zaangażowanie spójność. |
Zwiększenie oczekiwań wobec zawodnika co do odpowiedzialności za jego wybory oraz przeniesienie z rodzica na zawodnika kontroli nad procesem treningowym. |
|
Wczesna dorosłość (15–19 lat)
Trenowanie do zawodów. |
– Konsekwentne ćwiczenie wzorców ruchowych i uderzeń podczas rywalizacji z rówieśnikami (na dużych szybkościach). – Skupienie się na strefach rozwoju osobistego. – Wprowadzenie okresowych programów treningu technicznego. |
– Planowanie przed meczem. – Analiza po meczu. – Analiza video. – Plany taktyczne przeciwko konkretnym przeciwnikom. – Wprowadzenie okresowych szkoleń taktycznych. – Praca z trenerami na turniejach. |
– Nacisk na okresowe treningi fizyczne. – Zindywidualizowane programy treningowe. – Współpraca ze specjalistami w zakresie budowania formy fizycznej. |
Stopniowe wprowadzanie wyspecjalizowanego treningu psychologicznego, najlepiej prowadzonego przez specjalistę. |
– Zawodnik przejmuje główną rolę w wyborze stylu życia oraz zarządzanie: dietą, czasem. – Kontroluje proporcje między treningiem a edukacją. – Prowadzenie dzienników treningowych, planowanie turniejów, zarządzanie potrzebami sprzętowymi itp). |
|
Dorosłość (17 lat i starsi)
Trening w celu osiągnięcia maksymalnych możliwości. |
Okresowe, indywidualne programy treningowe. |
||||
Artykuł napisany do gazety: Wielkopolski tenis, squash i badminton
Autor Wojciech Szkudlarczyk
